คำถามที่พบบ่อย (รู้ชนิด-รู้ติดตาม)

1. วัคซีนพื้นฐานในปัจจุบันมีกี่ชนิด ?
– 8 ชนิดป้องกัน 10โรค (การเปลี่ยนแปลงในปี 2559 เริ่มมีการใช้ HPV ในพื้นที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ให้ MMR เข็ม 2 อายุ 2ปีครึ่ง เปลี่ยน OPV จาก trivalent เป็น bivalent เริ่มใช้วัคซีนเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์แทนชนิดเชื้อตาย และให้วัคซีน IPV เพิ่มในเด็กที่มีอายุ 4เดือน)

2. หากฉีดวัคซีน JE เชื้อตายมาแล้วและต้องการมารับเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ในครั้งต่อไป สามารถทำได้หรือไม่ ?
– สามารถทำได้ โดยให้เป็นไปตามตาราง ดังนี้

• ถ้าได้วัคซีน JE เชื้อตายมาแล้วและต้องการมารับเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ ต้องได้อีก 2 เข็ม ห่างกัน 1 ปี
• ถ้าได้วัคซีน JE เชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์แล้วและต้องการมารับเชื้อตายมา ต้องได้อีก 1 เข็ม ห่างกัน 1 ปี

3. วัคซีนทางเลือกสามารถใช้ต่างบริษัทกันได้หรือไม่ ? หากจำเป็นต้องได้รับมากกว่า 1 ครั้ง
– ไม่แนะนำ ควรเป็นชนิดและบริษัทเดียวกัน

4. วัคซีนเมื่อเปิดใช้แล้ว สามารถเก็บไว้ได้นานเท่าไร ?
– หากเป็น BCG ของสภากาชาดไทยเปิดแล้วใช้ได้ 2 ชั่วโมง ของอินเดียใช้ได้ 6 ชั่วโมง
– หากเป็น MMR ผสมแล้วต้องใช้ทันที
– วัคซีนชนิดอื่นๆ เปิดแล้วใช้ได้ 8 ชั่วโมง

5. ปัจจุบันเริ่มให้ IPV ในเด็กอายุ 4 เดือน แต่บางวันมีเด็กอายุที่กำหนดมาเพียง 2-3 คน ทำให้ไม่คุ้มกับการเปิดวัคซีน สามารถนัดเด็กมารับในเดือนต่อไปได้หรือไม่ ?
– สามารถทำได้ เพื่อลดการสูญเสียวัคซีน

6. ในเด็กที่อายุเกิน 4 เดือน มารับวัคซีน โดยยังไม่ได้รับวัคซีนเมื่ออายุ 4 เดือน ต้องให้ IPV ได้เลยหรือไม่ และในกรณีที่เด็กที่มารับวัคซีนตามตารางปกติแต่มีอายุมากกว่า 4 เดือนแล้ว ต้องเสริม IPV ให้ทุกรายหรือไม่ ?
– ในกรณีแรกสามารถทำได้ ในกรณีเด็กปกติยังไม่จำเป็นต้องเสริมให้ ให้ในกลุ่มที่อยู่ในช่วงอายุ 4 เดือนก่อน

7. ถ้าตรวจไม่พบ BCG Scar จำเป็นต้องให้ซ้ำหรือไม่ ?
– หากมีประวัติแน่นอนว่าได้รับมาแล้ว ถึงแม้จะไม่พบรอยแผลเป็น ก็ไม่ต้องให้ซ้ำอีก

8. ถ้าเด็กนักเรียนได้รับ วัคซีนที่มีส่วนประกอบของ tetanus มาครบ 5 ครั้งแล้ว ใน ป.6 จำเป็นต้องได้รับ dT อีกหรือไม่ ?
– ใน ป.6 ต้องได้รับทุกรายเพื่อเป็นการกระตุ้นภูมิคุ้มกัน

9. หากหญิงตั้งครรภ์ได้รับวัคซีนที่มีส่วนประกอบของ tetanus มาไม่ครบ 3 เข็ม จำเป็นต้องเริ่มนับเข็มแรกใหม่หรือไม่ ?
– ไม่จำเป็นสามารถนับต่อได้เลย การให้วัคซีนในหญิงตั้งครรภ์ต้องพิจารณา ดังนี้

• ถ้าได้รับครั้งสุดท้ายยังไม่ถึง 10 ปี  และมีประวัติได้รับมาครบทุกครั้ง มาครั้งนี้ไม่จำเป็นต้องฉีดอีก รอเมื่อครบ 10 ปีค่อยฉีดเข็มกระตุ้น 1 เข็ม
• ถ้าได้รับครั้งสุดท้ายมาเพียง 1 เข็มไม่ว่าจะนานแค่ไหนก็ตามและจำประวัติที่ผ่านมาในเข็มอื่นๆไม่ได้ ให้ฉีด 2 เข็ม
• ถ้าได้รับครั้งสุดท้ายมา 2 เข็มไม่ว่าจะนานแค่ไหนก็ตามและจำประวัติที่ผ่านมาในเข็มอื่นๆไม่ได้ ให้ฉีด 1 เข็ม

10. การให้วัคซีนในแต่ละ รพ.มาเหมือนกัน บาง รพ.ให้ JE ตั้งแต่อายุ 9 เดือน ถือว่าผิดหรือไม่ ?
– ในวัคซีนบางชนิดจะกำหนดเป็นช่วงอายุไว้ บาง รพ.ก็ฉีดให้ในอายุที่น้อยที่สุดที่เริ่มให้ได้ ไม่ถือว่าผิด แต่แนะนำให้ใช้ตารางตามแผนงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคเพื่อให้เกิดความง่ายในการนัดรับวัคซีนและการให้วัคซีนได้อย่างต่อเนื่อง ในช่วงเวลาที่เหมาะสม