สถาบันวัคซีนแห่งชาติ
กลุ่มอาการทางระบบประสาท จะกล่าวถึง 8 อาการที่อาจพบได้ นั่นคือ Vaccine-associated paralytic poliomyelitis (VAPP), Guillain-Barre Syndrome (GBS), Encephalopathy, Encephalitis, Meningitis, อาการชัก, Brachial neuritis, Sciatic nerve injury
- VAPP เป็นภาวะที่มีอาการกล้ามเนื้อแขนขามีอัมพาตอ่อนแรงอย่างเฉียบพลันแบบ asymmetry และมีไข้ในขณะที่ผู้ป่วยเริ่มมีอาการอัมพาต และยังคงมีกล้ามเนื้ออ่อนแรงนานเกินกว่า 60 วันนับจากมีอาการ เกิดจากหลังได้รับวัคซีน OPV ประมาณ 4-30 วัน หรือ 4-75 วันหลังสัมผัสกับผู้ที่ได้รับวัคซีน OPV อัตราการเกิด VAPP ในเด็กปกติที่ได้รับวัคซีน OPV ครั้งแรกมีประมาณ 1 ใน 1.4 – 3.4 ล้านโด๊ส และจะลดลงเป็น 1 ราย ต่อ 5.9 – 27.2 ล้านโด๊สในครั้งต่อไป
- Guillain-Barre Syndrome (GBS) เป็นภาวะที่มีอาการกล้ามเนื้อแขนขาอัมพาตอ่อนแรงอย่างเฉียบพลัน ทั้งสองข้างเท่าๆกัน ไม่มีไข้ในขณะที่มีอาการอัมพาต พบได้ภายหลังได้รับวัคซีน TT, HBV มักเกิดภายใน 6 สัปดาห์หลังรับวัคซีน
- Encephalopathy เป็นภาวะที่มีอาการอย่างน้อย 2 อาการ ดังต่อไปนี้ ชัก มีการเปลี่ยนแปลงของภาวะรู้สติอย่างชัดเจนนานอย่างน้อย 1 วัน หรือมีการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมอย่างชัดเจนนานอย่างน้อย 1 วัน ส่วนใหญ่เกิดภายใน 72 ชั่วโมงหลังได้รับ DTP และเกิดภายใน 6-12 วันหลังได้รับ MMR
- สมองอักเสบ (Encephalitis) เป็นภาวะที่มีอาการดังต่อไปนี้ ไข้ ร่วมกับ อาการทางสมอง เช่น มึนงง สับสน ไม่รู้สึกตัว เกร็งหรือชัก หรือมีพฤติกรรมเปลี่ยนแปลง มักพบอาการภายใน 30 วันหลังได้รับวัคซีน MMR, JE
- เยื่อหุ้มสมองอักเสบ (Meningitis) เป็นภาวะไข้ ปวดศีรษะ คอแข็งและมีอาการทางสมอง มักเกิดภายใน 30 วันหลังได้รับวัคซีน MMR
- อาการชัก เป็นอาการชักทั้งตัวโดยไม่มีอาการหรืออาการแสดงทางประสาทอื่น แบ่งเป็น Febrile seizures อาการชักร่วมกับมีไข้สูง 38.5 องศาเซลเซียส และ afebrile seizures หมายถึงมีอาการชักและไม่มีไข้ร่วมด้วย ส่วนใหญ่มักจะพบแบบ febrile seizures เกิดภายหลังจากได้รับวัคซีน DPT, DPT-HB ประมาณ 0-2 วัน และ หลังได้รับ Measles ประมาณ 6-12 วัน
- เส้นประสาท Brachial อักเสบ (Brachial neuritis) หมายถึงภาวะที่มีอาการอย่างน้อยหนึ่งอาการบริเวณหรือไหล่ที่ฉีดวัคซีน หรือข้างตรงข้ามหรือทั้งสองข้าง ดังต่อไปนี้ เจ็บปวดที่แขนหรือหัวไหล่ มีอาการกล้ามเนื้อแขนหรือหัวไหล่อ่อนแรงและอาจลีบเล็ก หรือมีการเสื่อมของเส้นประสาทบริเวณแขนหรือหัวไหล่ อาจสูญเสียความรู้สึก มักเกิดภายหลังได้รับ TT, dT ประมาณ 2-28 วัน
- เส้นประสาท sciatic ได้รับบาดเจ็บ เกิดขึ้นภายหลังฉีดวัคซีนเข้าชั้นกล้ามเนื้อบริเวณสะโพกผิดตำแหน่ง ทำให้มีอาการ กล้ามเนื้อขาข้างที่ฉีดอ่อนแรง ปวดบริเวณกล้ามเนื้อ gluteus ปวดไปตามแนวประสาทของขา มี reflex ช้า และมีกล้ามเนื้อลีบหลังเกิดอาการประมาณ 1-เดือนครึ่ง เกิดขึ้นได้จากการฉีดวัคซีนผิดพลาด
